ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ
ΚΩΝ/ΝΟΣ Ι. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η συνεχιζόμενη πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει οδηγήσει στην κατά 2% ετήσια ελάττωση της θνητότητος. Αναζητήθηκαν, λοιπόν, τρόποι για να επιτευχθεί ανάλογη πρόοδος σε ζητήματα αισθητικής και ποιότητος ζωής των ασθενών μετά από επέμβαση καρκίνου του μαστού (συντηρητική εκτομή ή μαστεκτομή).
Στις συντηρητικές εκτομές έπρεπε να βρεθεί τρόπος αποφυγής αντιαισθητικών ασυμμετριών περιγράμματος του μαστού με δεδομένο ότι αφαίρεση μεγαλύτερη από 10-20% του μαστού και αναλόγως εντόπισης, ιδία σε όγκους κεντρικούς ή επί τα έσω του μαστού, μπορεί να μη έχει ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Από την άλλη όμως πλευρά, η συντηρητική χειρουργική θεραπεία είναι μία ισορροπία μεταξύ επαρκών υγιών ορίων εκτομής και επίτευξης αποδεκτού τελικού κοσμητικού αποτελέσματος. Είχαν λοιπόν διαπιστωθεί μία σειρά από παράγοντες που θα μπορούσαν να διαταράξουν την ανωτέρω λεπτή ισορροπία όπως:
- Τάση για συντηρητική αντιμετώπιση ολοένα και μεγαλύτερων όγκων.
- Μικρή σχέση όγκου και μεγέθους μαστού.
- Ασαφώς καθορισμένα όρια του όγκου.
- Η εντόπιση του όγκου
Α. σε θέσεις με αναμενόμενο κακό αισθητικό αποτέλεσμα (κάτω πόλος, κεντρικά, 12η ώρα ψηλά).
Β. σε ασθενείς με μικρό μαστό (πρόβλημα περιγράμματος)
Γ. ασθενείς με μεγάλο μαστό.
- Δυσκολία ανακατασκευής του μαστού σε 2ο χρόνο.
- Ακτινοθεραπεία και το κακό αισθητικό αποτέλεσμα που δημιουργείται σε βάθος χρόνου λόγω της μακροπρόθεσμης δράσης της Ακτινοθεραπείας. Ειδικότερα, όσο μεγαλύτερος είναι ο μαστός τόσο χειρότερο το αποτέλεσμα διότι απαιτείται μεγαλύτερη δόση Ακτινοθεραπείας. Άλλος παράγοντας κακού αποτελέσματος είναι η περίσσεια λίπους διότι δημιουργείται μεγαλύτερη ίνωση μετακτινικά.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΟΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
Παρέχεται η δυνατότητα (σίγουρα) ευρύτερων εκτομών με (ίσως) μικρότερο ποσοστό υποτροπών, παρέχοντας συγχρόνως τη δυνατότητα άμεσης αποκατάστασης του σχήματος του πάσχοντος μαστού και «συμμετρικοποίηση» του άλλου μαστού. Μπορεί να επιτευχθεί με ή χωρίς κρήμνο, παρέχοντας υψηλό επίπεδο ικανοποίησης στην ασθενή που έτσι αποφεύγει μία 2η επέμβαση. Επιπλέον, σε ποσοστό περίπου 4,5% ίσως διαγνωσθεί μικροσκοπική βλάβη στον άλλο μαστό.
ΟΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΑΣΤΟΥ
Στην περίπτωση συντηρητικών επεμβάσεων υπάρχουν δύο τρόποι:
- με μετάθεση μαζικού παρεγχύματος με αυτόλογο τοπικό κρήμνο αδένα και δέρματος και
- με αντικατάσταση του μαζικού παρεγχύματος είτε με προθέσεις είτε με τη χρήση απομακρυσμένων μισχωτών (ΤΡΑΜ) ή ελευθέρων (DIEP) κρημνών.
Στις περιπτώσεις μαστεκτομών, η απώλεια του δέρματος του μαστού, της θηλής και της άλω και η καταστροφή των υποπλάτιων αγγείων επιβαρύνουν το αισθητικό αποτέλεσμα.
Έτσι, θα μπορούσε να εφαρμοσθεί μαστεκτομή με διατήρηση του δέρματος (skin sparing mastectomy).
Στις περιπτώσεις μαστεκτομής θα μπορούσε να εφαρμοσθεί η άμεση αποκατάσταση με τοποθέτηση ιστικού διατατήρα και κατόπιν, εφαρμογή πρόθεσης ή κρήμνου ή απώτερη αποκατάσταση (2 χρόνοι) με τοποθέτηση ιστικού διατατήρα και σε 2ο χρόνο αποκατάσταση με ένθεμα, πλατύ ραχιαίο, TRAM/DIEP αλλά και σε ένα χρόνο με χρήση πλατιαίως ραχιαίου μυός ή με TRAM/DIEP.
Το αισθητικό αποτέλεσμα παραμένει ρευστό για τα πρώτα 2-3 χρόνια στις περιπτώσεις που έχει εφαρμοσθεί ακτινοθεραπεία διότι μπορεί να προκαλέσει ελάττωση του μεγέθους του μαστού, πτώση ή παραμόρφωση του σχήματος, ασυμμετρία και μετατόπιση θέσης θηλής/άλω.
Για τη σωστή επιλογή της μεθόδου αποκατάστασης πρέπει να λαμβάνονται υπ΄ όψιν μία σειρά από παράγοντες, όπως: ανατομία, προϋπάρχουσες εγχειρητικές τομές (ανοικτή x/εκτομή, θωρακοτομή) προηγηθείσα ακτινοβολία του θωρακικού τοιχώματος. Η κάθε μέθοδος έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για τον παραπάνω λόγω πρέπει να γνωρίζει ο χειρουργός ότι:
- η εφαρμογή ιστικού διατατήρα και αποκατάσταση με ένθεμα παρέχει ταχεία ανάρρωση αλλά χειρότερο αισθητικό αποτέλεσμα σε σχέση με
- την εφαρμογή πλατιαίως ραχιαίου μυός και τοποθέτηση ενθέματος που μπορεί να έχει μακρύτερη ανάρρωση αλλά καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, όπως και
- η χρήση αυτόλογων κρημνών.
Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η ογκοπλαστική χειρουργική είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος εφαρμογής της γνώσης από το συνδυασμό πολλαπλών ειδικοτήτων προς την κατεύθυνση της θεραπείας του καρκίνου του μαστού και της ανάπλασης του.